کۆچ، ئه‌زموونی زێڕینی بزووتنه‌وه(له په‌راوێزی ساڵیادی کۆچی مێژوویی مه‌ریواندا)
جه‌مشید به‌هرامی
جه‌مشید به‌هرامی
پێشه‌کی:
بزووتنه‌وه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان که خولقێنه‌ری رووداوه مێژووییه‌کانن ئه‌گه‌ر له کاتی خۆیاندا به‌دیکۆمێنت نه‌کرێن و ئه‌گه‌ر به‌ڵگه‌ی سه‌لمێنه‌ریان له پشته‌وه نه‌بێت، دواتر له گێڕاننه‌وه‌ی رووداوه‌کانی تایبه‌ت به بزووتنه‌وه‌یه‌کی دیاریکراوه‌وه که سینه به سینه له نه‌وه‌یه‌که بۆ نه‌وه‌یه‌کی دیکه ده‌گواسترێته‌وه، راستی رووداوه‌کان گۆڕانیان به سه‌ر دێت، هه‌ر بۆیه گێڕاننه‌وه‌کان ماده‌م پشتبه‌ستوو به به‌ڵگه نه‌بن ناتوانن جێگای باوه‌ڕبن، چونکوو له ژێڕ ته‌پ و تۆزی تێپه‌ڕ بوونی کاتدا له ره‌وتی گواستنه‌وه بۆ سه‌رده‌می ئێستا راستییه‌کان ده‌گۆڕدرێن و له‌وانه‌یه هه‌ر که‌سه و له گۆشه‌نیگایه‌که‌وه چاو له بابه‌تی به‌رباس بکات و له‌وانه‌یه هه‌ندێ خه‌ڵکی هه‌لپه‌ره‌ستی ئه‌مڕۆکه‌ش بۆ ره‌وایی به‌خشین به خۆیان خوێندنه‌وه‌ی جیاواز له راسته‌قینه بۆ رووداوه مێژووییه‌کان بکه‌ن.
ئێمه‌ی کورد به هۆی بارودۆخی ئێجگار تایبه‌ته‌وه له چاو نه‌ته‌وه‌کانی ده‌ورووبه‌رمان نه‌مانتوانیوه به چڕی و پڕی بپه‌رژێینه سه‌ر سه‌رده‌مه مێژووییه‌کانی تایبه‌ت به نه‌ته‌وه‌که‌مانه‌وه؛ زۆرن ئه‌و رووداو و سه‌ردمه مێژووییانه‌ی که کورد تێپه‌ڕی کردووه و به بێ ئه‌وه‌ی به‌ڵگه‌مه‌ند ئاوڕێ لێ‌دابێته‌وه، ئه‌و به‌ڵگانه‌ش که ماونه‌ته‌وه زۆرتر مێژوونووس و رۆژهه‌ڵاتناسه بیانی‌یه‌کان نووسیویانه‌ته‌وه.
کۆچی مێژوویی مه‌ریوان یه‌کێکه له رووداوه زێڕینه‌کانی بزووتنه‌وه‌ی کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان، که له درێژه‌ی بزووتنه‌وه‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی‌دا رووی‌داوه؛ ئه‌م کۆچه شایانی ئه‌وه‌یه که به ده‌یان و بگره سه‌دان تێز و لێکۆڵینه‌وه‌ی زانستی له ئاستی خوێندنی باڵادا له سه‌ر بنووسرێت، و لایه‌نه پۆزتیڤ و نگه‌تیڤه‌کانی هه‌ڵبسه‌نگێندرێت، که به‌داخه‌وه هه‌نووکه دوای تێپه‌ڕبوونی 35 ساڵ ئاوڕێکی جیددی و ئاکادمیک له‌و رووداوه نه‌دراوه‌ته‌وه و ئه‌گه‌ڕیش ئاوڕدانه‌وه‌یه‌ک بووبێت زۆرتر گێڕاننه‌وه بوون و به‌ڵگه‌مه‌ند نه‌بوون. (بۆ خوێندنه‌وه‌ی درێژه‌ی بابه‌ت لێره کرته بکه)
بزووتنه‌وه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان که خولقێنه‌ری رووداوه مێژووییه‌کانن ئه‌گه‌ر له کاتی خۆیاندا به‌دیکۆمێنت نه‌کرێن و ئه‌گه‌ر به‌ڵگه‌ی سه‌لمێنه‌ریان له پشته‌وه نه‌بێت، دواتر له گێڕاننه‌وه‌ی رووداوه‌کانی تایبه‌ت به بزووتنه‌وه‌یه‌کی دیاریکراوه‌وه که سینه به سینه له نه‌وه‌یه‌که بۆ نه‌وه‌یه‌کی دیکه ده‌گواسترێته‌وه، راستی رووداوه‌کان گۆڕانیان به سه‌ر دێت، هه‌ر بۆیه گێڕاننه‌وه‌کان ماده‌م پشتبه‌ستوو به به‌ڵگه نه‌بن ناتوانن جێگای باوه‌ڕبن، چونکوو له ژێڕ ته‌پ و تۆزی تێپه‌ڕ بوونی کاتدا له ره‌وتی گواستنه‌وه بۆ سه‌رده‌می ئێستا راستییه‌کان ده‌گۆڕدرێن و له‌وانه‌یه هه‌ر که‌سه و له گۆشه‌نیگایه‌که‌وه چاو له بابه‌تی به‌رباس بکات و له‌وانه‌یه هه‌ندێ خه‌ڵکی هه‌لپه‌ره‌ستی ئه‌مڕۆکه‌ش بۆ ره‌وایی به‌خشین به خۆیان خوێندنه‌وه‌ی جیاواز له راسته‌قینه بۆ رووداوه مێژووییه‌کان بکه‌ن.
ئێمه‌ی کورد به هۆی بارودۆخی ئێجگار تایبه‌ته‌وه له چاو نه‌ته‌وه‌کانی ده‌ورووبه‌رمان نه‌مانتوانیوه به چڕی و پڕی بپه‌رژێینه سه‌ر سه‌رده‌مه مێژووییه‌کانی تایبه‌ت به نه‌ته‌وه‌که‌مانه‌وه؛ زۆرن ئه‌و رووداو و سه‌ردمه مێژووییانه‌ی که کورد تێپه‌ڕی کردووه و به بێ ئه‌وه‌ی به‌ڵگه‌مه‌ند ئاوڕێ لێ‌دابێته‌وه، ئه‌و به‌ڵگانه‌ش که ماونه‌ته‌وه زۆرتر مێژوونووس و رۆژهه‌ڵاتناسه بیانی‌یه‌کان نووسیویانه‌ته‌وه.
کۆچی مێژوویی مه‌ریوان یه‌کێکه له رووداوه زێڕینه‌کانی بزووتنه‌وه‌ی کورد له رۆژهه‌ڵاتی کوردستان، که له درێژه‌ی بزووتنه‌وه‌یه‌کی کۆمه‌ڵایه‌تی‌دا رووی‌داوه؛ ئه‌م کۆچه شایانی ئه‌وه‌یه که به ده‌یان و بگره سه‌دان تێز و لێکۆڵینه‌وه‌ی زانستی له ئاستی خوێندنی باڵادا له سه‌ر بنووسرێت، و لایه‌نه پۆزتیڤ و نگه‌تیڤه‌کانی هه‌ڵبسه‌نگێندرێت، که به‌داخه‌وه هه‌نووکه دوای تێپه‌ڕبوونی 35 ساڵ ئاوڕێکی جیددی و ئاکادمیک له‌و رووداوه نه‌دراوه‌ته‌وه و ئه‌گه‌ڕیش ئاوڕدانه‌وه‌یه‌ک بووبێت زۆرتر گێڕاننه‌وه بوون و به‌ڵگه‌مه‌ند نه‌بوون. (بۆ خوێندنه‌وه‌ی درێژه‌ی بابه‌ت لێره کرته بکه)
