۱۳۹۴/۰۲/۳۰

سینه‌ما، کۆماری ئیسلامی و کوردستان(به‌شی یه‌ک)

سینه‌ما، کۆماری ئیسلامی و کوردستان(به‌شی یه‌ک)
جه‌مشید به‌هرامی

"درۆ هێنده‌ دووپات بکه‌ره‌وه‌ تاکوو ببێته‌ راسته‌قینه"
‌(گۆبڵز وه‌زیری ڕایش بۆ پڕوپاگاندا و رۆشنگه‌ری له‌ سه‌رده‌می هیتله‌ردا)
پوخته‌ی باس:
هونه‌ر بۆ هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌ سه‌ره‌ڕۆ و ناڕه‌واکان چه‌مکێکی یاساخه‌، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی که‌ له‌ خزمه‌تی ده‌سه‌ڵاتدا بیت، لایه‌نی کارکردی هونه‌ر له‌ روانگه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌کانه‌وه بایه‌خی پێده‌درێت و به‌ هیچ چه‌شنێک ئاوڕ له‌ جه‌وهه‌ره‌ی سه‌ره‌کی هونه‌ر واته‌ لایه‌نی جوانیناسانه‌ی نادرێته‌وه‌، به‌ گشتی هونه‌ره‌جوانه‌کان ناچێته‌ بازنه‌ی گوشه‌نیگای ده‌سه‌ڵاته‌وه‌، لێره‌دایه‌ که‌ دژایه‌تی ده‌سه‌ڵات له‌گه‌ڵ هونه‌ردا به‌رجه‌سته‌ ده‌بێته‌وه‌.
هونه‌ری کارکردی له‌ راستای ئامانجی ده‌سه‌ڵاتدا له‌ په‌نای دژایه‌تی کردن له‌گه‌ڵ هونه‌ره‌ جوانه‌کاندا سه‌ره‌کیترین که‌ڵکه‌ڵه‌ی هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌کانه‌، له‌م که‌ڵکه‌ڵه‌یه‌دا خوێندنه‌وه‌ی هونه‌ر بۆ هونه‌ر هیچ جێگایه‌کی نییه‌ و بایه‌خ به‌ خوێنده‌وه‌ی "هونه‌ر له‌ خزمه‌تی‌ ده‌سه‌ڵات"دا ده‌درێت. ‌سینه‌ماش وه‌ک جۆرێکی هونه‌ری و له‌ هه‌مان کاتیشدا وه‌ک هونه‌رێکی دیداری له‌ ده‌ره‌وی ئه‌م خوێندنه‌وه‌ نییه‌ و به‌ڵکوو وه‌ک هه‌ستیارترین هونه‌ر زۆرتر له‌ ژێر چاوه‌دێری‌دایه‌. له‌ راستیدا له‌ روانگه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌وه "هونه‌ر"‌ ده‌بێت له‌ په‌راوێز بخرێت و بایه‌خێکی ئه‌وتۆی پێنه‌درێت ئه‌وه‌ش پێوه‌ندی به‌ لایه‌نی رۆشنگه‌ری و کاریگه‌ری هونه‌ره‌وه‌ هه‌یه‌، سینه‌ماش به‌ هه‌مان شێوه‌ چه‌مکێکی په‌راوێزکه‌وتووه‌، به‌ڵام له‌ هه‌مان کاتیشدا وه‌ک ئامرازێک پێشه‌نگایه‌تی به‌کرده‌وه‌ گه‌یاندنی روانگه‌کانی ده‌سه‌ڵات ده‌گرێته‌ ئه‌ستۆ. (بۆ خوێندنه‌وه‌ی درێژه‌ی بابه‌ته‌ لێره‌ کرته‌ بکه‌)

۱۳۹۴/۰۲/۲۶

هونه‌ر و کۆمه‌ڵگا

هونه‌ر و کۆمه‌ڵگا 
و: جه‌مشید به‌هرامی

هونه‌ر و کۆمه‌ڵگا به‌رده‌وام له‌ پێوه‌ندی و روبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی دوولایه‌نه‌دان، به‌ڵام ئه‌م رووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌یه‌ به‌ مانای یه‌کانگیری نییه‌. ئه‌وه‌ی روونه‌ ئه‌مه‌یه‌ که‌ کۆمه‌ڵگا خۆی به‌ خاوه‌نی هونه‌ری هه‌بوو ده‌زانێت و دڵبه‌سته‌ و گیرۆده‌یه‌تی. له‌ هه‌ر حاڵدا هونه‌رمه‌ند، به‌رهه‌مه‌کانی به‌ پێی ئه‌و پێوه‌ندییانه‌ی که‌ له‌ کۆمه‌ڵگادا بوونی هه‌یه‌ ده‌خولقێنێت و سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که‌ به‌رهه‌مه‌ هونه‌رییه‌کان سه‌رچاوه‌گرتوو له‌ ئافراندنی تاکه‌که‌سین، به‌ڵام تاکگه‌رایی به‌ هیچ شێوه‌یه‌ک تاکگه‌راییه‌کی ده‌رهه‌ستیی(سۆبژێکتیڤ) نییه‌ به‌ڵکوو تاکگه‌راییه‌کی بابه‌تیانه‌یه‌‌(ئۆبژێکتیڤ) که‌ له‌ کۆمه‌ڵگاوه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌‌. هه‌ر بۆیه‌ ئه‌گه‌ریش ئافراندنی هونه‌ریش وه‌ک ئه‌زموونێکی تاکه‌که‌سی چاو لێبکه‌ین دیسان ئه‌م ئه‌زموونه‌ له‌ دامه‌زراوه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ و پێویستیی ده‌ربڕێنی ئه‌م ئه‌زموونه‌ له‌ پێوه‌ندییه‌کدایه‌ که‌ ده‌بێت له‌گه‌ڵ تێگه‌یشتن و یه‌کانگیر بوون له‌گه‌ڵ ئه‌زموونه‌کانی کۆمه‌ڵگادا هه‌یبێت چونکوو هونه‌رمه‌ند به‌س به‌رهه‌مه‌کانی بۆ خۆی ناخولقێنێت به‌ڵکوو ئه‌م به‌رهه‌مانه‌ ده‌بێت زمانێکی هاوبه‌شی له‌ کۆمه‌ڵگادا هه‌بێت. لێره‌دایه‌ که‌ پێوه‌ندی دوولایه‌نه‌ی هونه‌ر و کۆمه‌ڵگاش هه‌ر وه‌ک پێوه‌ندییه‌ دولایه‌نه‌کانی دیکه‌ی دیالێکتیکی وه‌ک راستینه‌ی زانستی ده‌رده‌که‌وێت. (بۆ خوێندنه‌وه‌ی درێژه‌ی بابه‌ت لێره‌ کرته‌ بکه‌)