چاوخشاندنێک بە سەر ئەدەبیاتی ژاپۆندا

چاوخشاندنێک بە سەر ئەدەبیاتی ژاپۆندا
و: جەمشید بەهرامی

وڵاتی ژاپۆن خاوەنی و داب و نەریتێکی کۆن و تایبەتە، ئەم وڵاتە هەر لە کۆنەوە خاوەنی ئەدەبیاتێکی دەوڵەمەند بووە. بێ گومان بۆ شرۆڤەی هونەر و ئەدەبیاتی کۆنی ژاپۆن دەبێت گەشتێک بە نێو ئوستوورەکانی ئەو وڵاتەدا بکەین، تاکوو بتوانین خوێندنەوەیەکی درووستمان هەبێت. بەڵام مەبەستی جێگای باسی ئێمە لەم بابەتەدا ئەدەبیاتی کۆن یان بە واتایەکی دیکە ئەدەبیاتی کلاسیک نییە، بەڵکوو مەبەست ئەدەبیاتی ئەم سەردەمەیە.
ئەدەبیاتی ئەم سەردەمەی ژاپۆن ساڵانێکە کاریگەری بە سەر خوێنەرانی نەک ژاپۆنی بەڵکوو وڵاتانی دیکەش داناوە. ئەم ئەدەبیاتە بە نرخە لەم ساڵانەی دواییدا توانیویەتی خوێنەرێکی زۆرتر لە جاران لە دەوری خۆی کۆ بکاتەوە، بە شێوەیەک کە زۆرێک لە بەرهەمەکانی ئەدەبی ژاپۆنی بۆ زۆرێک لە زمانەکان وەرگێڕدراون.
لەوانەیە ئەم نەوەیەی ئەم سەردەمە، ژاپۆن نەک بە سامۆراییەکانی بەڵکوو بە ئەنیمەیشن بناسێت، بەڵام سەرەڕای ئەمانە ئەدەبیاتی ژاپۆن تایبەتمەندی‌گەلێکی تایبەت بە خۆی هەیە کە لە هەموو جیهان‌دا ناسراوە، یەکێک لەو تایبەتمەندیانە بە "هایکۆ" ناسراوە. (بۆ درێژەی بابەت لێرە کرتە بکە)

میلاد کریمی به زندان مرکزی شهر سنندج منتقل شده است.

میلاد کریمی یکی از اعضای دستگیر شده اتحادیه دمکراتیک دانشجویان کرد در سنندج، از اداره اطلاعات به زندان مرکزی شهر سنندج منتقل شده است.
خانواده نامبرده روز دوشنبه 28 شهریورماه جاری توانستند که با وی حضوراً ملاقات نمایند. در حالیکه خانواده مهدی دعاگو دیگر عضو بازداشت شده اتحادیه دمکراتیک هم برای ملاقات با وی حضور یافته بودند، اما موفق به ملاقات نشدند به این دلیل که مهدی دعاگو و سوران دانشور کماکان در بازداشت اداره اطلاعات و تحت فشار بازجویی نیروهای امنیتی قرار دارند.
قابل یادآوریست که مهدی دعاگو، سوران دانشجور و میلاد کریمی به عنوان سه تن از فعالین دانشجویی کرد و عضو اتحادیه دمکراتیک دانشجویان کرد، در روزهای گذشته توسط ماموران اطلاعات دستگیر و کماکان علت دستگیری و سرنوشت پرونده هایشان نامشخص گذارش شده است.

لۆرکا شانۆنامەنووسی ئەوین و ژن

لۆرکا شانۆنامەنووسی ئەوین و ژن
ئـ : جەمشید بەهرامی

زۆر جار باس لە لۆرکا و لایەنە شێعریەکانی لۆرکا کراوە، بەڵام زۆر کەم باس لە شانۆنامەکان و زمان و کەش و هەوای تایبەتی لۆرکا لە شانۆنامەکانیدا کراوە، لای زۆر کەس لۆرکا وەک شاعیرێک ناسراوە، بەڵام بە دڵنیاییەوە دەتوانم بڵێم لۆرکا بەر لەوەی کە شاعیر بووبێت شانۆنامەنووس بووە، بۆ ئەم بانگەشەیەش جەخت لە سەر زمانی تایبەت، کەش و هەوا و جۆری پێکهاتنی کێشەکان و گرێ شانۆییەکان، تا دەگات بە لووتکەی شانۆنامە لە شانۆنامەکانی لۆرکادا دەکەم.
لۆرکا گرنگایەتیەکی بێ وێنە دەدات بە ژن و پرسی ژن لە شانۆنامەکانیدا و بەردەوام بە خولقاندنی ئاڵۆزیەکان، ئەوین و حەزە سەرکوت‌ کراوەکانی ژنانی کۆمەڵگاکەی بەرجەستە دەکاتەوە، لۆرکا بە بەردەنگ ئیزنی ئەوە نادات کە وچانێکی ئەوتۆ بدات، چرکە چرکە بەردەنگ بەرەوڕووی رووداو و کێشەکان دەکاتەوە کە هۆکاری سەرکی ئەو کێشانەش خودی ژنە، لە "ماڵی بێرنارد ئالبا" چند کچی قەیرە بە دەست بێرنارد ئالبا کە خۆیشی ژنە دەچوسێنەوە، مێرد و دەرباز بوون لەو ماڵە سێحراویە بووتە ئاواتی وەدی نەهاتووی هەرکامە لەو قەیە کچانە؛ لۆرکا لە هەر کامە لە شانۆنامەکانی " یەرما " و " زەماوەندی خوێن " دا بە جۆرێک ئاوڕ لە کێشەکانی ژن دەداتەوە.
ئەگەر لوییز بۆنۆیل، ساڵوادۆر داڵی و فدریکۆ گارسیا لۆرکا ئەو سێ کەسە بوون کە ئێستاش خەڵکی ئیسپانیا شانازی پێوە دەکات، سەرەڕای هەبوونی کێشە لە نێوان لۆرکا و ئەو دووکەسەکەی دیکەدا، بە دڵنیاییەوە دەتوانین بڵێین ئەوانیش شانازیان بە لۆرکاوە دەکرد بەڵام قەد نەیان درکاند، ئەو سێ کەسە بوونە ئوستوورەگەلێک کە بێ گومان دەتوانین بڵێین لە مێژووی هونەردا هەتا هەتایی بوون. داڵی سورریالیزمی لە شێوەکاریدا هێنایە کایەوە و لۆرکا رۆڵێکی نوێی لە شێعر و شانۆنامە نووسیدا گێڕا، بۆنویل بە فیلمی " سەگی ئەندەلۆسی " لە سینەمادا گۆرانگاری پێک هێنا. (بۆ درێژەی بابەت لێرە کرتە بکە)

سوران دانشور بازداشت شد.

سوران دانشور بعد از احضار بە ستاد خبری اطلاعات سنندج بازداشت شد.

11ی سێپتامبرێکی دیکە

یازدەی سێپتامبرێکی دیکە

ئـ : جەمشید بەهرامی

ویکتور خار بە دەستە شکاو و خوێناویەکەی، گیتارەکە دەگرێتە ئامێز و سرووەی یەکگرتن دەخوێنێت. هاوڕێکانی لەگەڵیدا دەیڵێنەوە:
گەلی یەکگرتوو قەد نابەزێ
گەلی یەکگرتوو قەد نابەزێ
هەستەوە،بیڵێەوە
کە ئێمە سەرکەوتووین...
سروودەکە تا کۆتایی درێژەی نەکێشا، چونکوو سەربازەکان دەستڕێژیان لە ویکتۆر خار کرد. 35 ساڵی بوو.
یازدەی سێپتامبر تەرخان کراوە بە رۆژی هێرش کردنە سەر بیناکانی بازرگانی جیهانی لە ئەمریکا، بەڵام کودەتای شیلی لەم رۆژەدا بووە. دەسەڵاتی یاسایی، دیموکراتیک و چەپگەرای سالوادۆر ئالیندە بە دەست سازمانی سیای ئەمریکا رووخێندرا و سەردەمی " نیو لیبراڵێسم " بۆ وڵاتانی لە حاڵی گەشەدا، بەو مستە پۆڵایینەی کە لە روومەتی شیلیای دیموکراتیک کەوت، دەستی پێکرد.(بۆدرێژەی بابەت لێرە کرتە بکە)

"مایکل مور" در آغوش اسلام!

" مایکل مور " در آغوش اسلام!

جمشید بهرامی

دعوت از مایکل مور مستند ساز آمریکایی در حالی موضوع داغ رسانەهای جمهوری اسلامی می‌شود کە جواد شمقدری معاونت سینمایی وزرت ارشاد از دعوت ایران از وی جهت شرکت در جشنواری سینمای حقیقت خبردادە بود.مایکل مور اهل فیلینت میشیگان،و فارغ التحصیل از دانشگاه میشیگان در رشتەی خبرنگاری؛ کار حرفەای خود را با ویراستاری مجلە دانشگاه میشیگان آغاز کرد و پس از تحضیل، بە فیلم سازی مستند و برنامە سازی برای تلویزیون روی آورد. ویژگی اضلی این فیلم ساز، زبان تند و جسورانەاش علیە سیاستمدران، بخصوص سیاستمداران آمریکا است.

مایکل مور، در سال 2002 برای فیلم " بولینگ برای کلمبیا " برندەی جایزەی اسکار شد و در سال 2004 نیز با فیلم " فارنهایت 11/9 " نخل طلایی کن را از آن خود کرد. ( برای خواندن ادامەی مطلب اینجا کلیک کنید )

قوتابخانەی فرانکفۆرت

قوتابخانەی فرانکفۆرت
و: جەمشید بەهرامی

دەستپێکی قوتابخانەی فرانکفورت، بە دامەزراندنی سەنتەرێکی لێکۆڵینەوەی کۆمەڵایەتی لە شاری فرانکفۆرتی ئاڵمانیادا لە ساڵی 1932 دەستی پێکرد و سەرەڕای ئەوەی کە ئامانج پێک هێنانی قوتابخانەیەک لە کۆمەڵناسیدا نەبوو، بە هۆی خوێندنەوەی بەربڵاو و قووڵ کە لە پانتایی کۆمەلناسی، سایکۆلۆژی کۆمەڵایەتی،ئابووری سیاسی و... لە دوای خۆیان بە جێیان هێشت،دیتران لە کۆدا نێوی قوتابخانەی فرانکفۆرتیان لە سەر دانان. ئەم قوتابخانەیە سەرەڕای ئەوەی کە جەختی لە سەر لایەنە جیاوازەکانی لێکۆڵینەوەیی و شرۆڤەیی دەکرد، بەڵام دەکرێت دوو رێدۆز و روانگەی سەرکی ئەوان بە حاشاکردن لە "پۆزتیویست" و "مارکسیزمی دوگماتیک" دەستنیشان بکەین. قوتابخانەی فرانکفۆرت لە ژێر کاریگەری روانگەکانی سێ کەڵە بیرمەند لە پانتاییەکانی کۆمەڵناسی، فەلسەفە و دەروونناسی بە ناوەکانی مارکس، هێگل و فرۆید، دامەزرا و مشت و مڕ و لێکۆڵینەوە لە سەر روانگەکانی ئەو کەڵە بیرمەندانە، چ لە راستای رەد کردنەوە و چ لە راستای دان نان بە روانگەکانیان، بوە هۆی دامەزرانی قوتابخانەی فرانکفۆرت.(بۆ درێژەی بابەت لێرە کرتە بکە) 

ایرج جان آزادیت مبارک

 ایرج جان آزادیت مبارک

ایرج قادری، عضو هیات مدیره انجمن سبز چیای مریوان بعد از 46 روز بازداشت، با تودیع وثیقه 20 میلیون تومانی آزاد شد. بهروز داروند نیز قرار است فردا با قرار وثیقە آزاد شود.با تبریک بە همەی دوستانم در انجمن سبز چیای مریوان و همچنین با تبریک بە خانوادەی ایرج عزیز، بە امید آزادی تمامی زندانیانی سیاسی بخصوص دوستان دربندم عدنان حسن پور، مختار هوشمند، هیوا بوتیمار و...

فوتوریزم

فوتوریزم

جەمشید بەهرامی

فوتوریزم (Futurism) بزووتنەوەیەکی هونەری کە نەختێک بەر لە شەڕی یەکەمی جیهانی لە ئەدەبیاتدا هاتە کایەوە و دواتر باڵی کێشایە سەر زۆرێک لە هونەرەکان، لەوانە : شێوەکار، پەیکەرسازی، شانۆ، مۆسیقا و ... فوتوریزم یەکێک لە بزووتنە هونەرییەکانی سەرەتای سەدەی بیستە کە سەرەتا لە رووسیە و ئیتالیادا دەستی پێکرد. یەکەمین فوتوریستێک کە بیر و راکانی ئەم بزووتنەوەی لە تۆی مانیفێستێکدا تیوریزە کرد، شاعیری ئیتالیایی فیلیپۆ توماسۆ مارتینی بوو. مارتینی لە تیوریەکەیدا کە لە ساڵی 1909 دا چاپ بوو، باسی لەوە دەکرد کە : فوتوریستەکان زۆر رەش بینانە سەیری رابردوو دەکەن و بە تایبەت بە چاوێکی گەشەوە سەیری بیرو رای رابردوەکان لە سەر هونەر ناکەن.
مارتینی بانگەوازی بۆ رووخاندنی مۆزەخانەکان، کتێبخانەکان، ئاکادمیەکان و سەنتەرە کەلتووریەکان و ... دەکرد، هۆکارەکەی دەگەڕایەوە بۆ ئەوەی کە فوتوریستەکان بە پێی مانیفێستەکەیان لە سەر ئەو رایە بوون کە بۆ ئەوان شێوازی فوتوریزم دژکردەوەیەک بوو لە هەمبەر دواکەوتوویی ئەو سەردەمەی ئیتالیادا، دەیانگوت : " ئێمە دەمانەوێت کە ئەم وڵاتە لەو گرێیانەی کە وەک شێرپەنجە( مامۆستاکانی زانکۆ،مێژوو نووسەکان و ...) بەرۆکی پێشکەوتنی ئەم وڵاتەیان گرتووە رزگار کەین. ئامانجی ئێمە رزگار کردنی وڵات لە مۆزەخانەکانە کە وەک گۆڕستانێک کە هەتا دێت بەر بڵاوتر دەبێتەوە." هەڵبەت ئەوان سەرکەوتوو نەبوون و بە ئامانجەکانی خۆیان نەگەیشتن و ئەمڕۆکە بەرهەمە هونەرییەکانیان لە زۆربەی مۆزەخانەکاندا لە وێنەی شۆڕشێکی هونەری بێ ئاکام پیشان دەدرێت.(بۆ درێژەی بابەت لێرە کرتە بکە)